Kwetsbaarheid

 

Duidelijk is dat niet alle kwetsbaarheid op één hoop gegooid kan worden. Sterven van de honger is totaal iets anders dan je doodschamen. Het Aandachtmodel kan ons helpen een indeling te maken in het domein van de menselijke kwetsbaarheid. Ik stel voor verschil te maken tussen kwetsbaar ZIJN en kwetsbare schijn. Kwetsbaar ZIJN verwijst naar de kwetsbaarheid van ons lichaam en onze verbondenheid. Kwetsbare schijn verwijst naar de kwetsbaarheid van ons zelfbeeld en onze ideeën over de werkelijkheid. Deze horen thuis onder het hoofdstuk verbeelding.

De Verbindende Communicatie van Marshall Rosenberg maakt een mooie koppeling tussen deze twee gebieden, terwijl ze ons ook in staat stelt ze van elkaar te onderscheiden. Verbindende Communicatie maakt een duidelijk onderscheid tussen wat het lichaam ons vertelt via onze gevoelens en wat onze verbeelding ons vertelt via onze meningen en oordelen. Door een streng onderscheid te maken tussen gevoelens en oordelen leer je niet alleen goed te luisteren naar de ander en naar je lichaam, maar word je je ook bewust van de oordelen die je hebt over jezelf en anderen. Dat is belangrijk want achter iedere mening en elk oordeel zit volgens Rosenberg een behoefte die serieus genomen moet worden.

Het thema kwetsbaarheid is op de kaart gezet door Brené Brown, een Amerikaanse onderzoeker en hoogleraar. Uit haar onderzoek blijkt dat mensen die zich niet kwetsbaar op durven stellen, moeite hebben op het gebied van liefde, creativiteit en verbondenheid, terwijl dat niet geldt voor mensen die hun kwetsbaarheid omarmen. De belangrijkste reden dat mensen zich volgens Brown niet kwetsbaar op durven te stellen is schaamte. Schaamte is het idee niet goed genoeg te zijn, iemand te zijn die er niet toe doet. Om je kwetsbaar op te stellen is daarom flink wat moed nodig. Haar boeken dragen dan ook de titel De kracht van kwetsbaarheid en De moed van imperfectie.

Door via het Aandachtmodel op een nieuwe manier naar de mens te kijken wordt het makkelijker om je kwetsbaar op te stellen. Onzekerheid en schaamte hebben te maken met onzeker ZIJN en dus met een gekwetste verbondenheid (zie hoofdstuk over verbondenheid). Het is onderdeel van je zijnsidentiteit. Hoe meer je je realiseert wat het verschil is tussen ZIJN en schijn, tussen je zijnsidentiteit en je verbeeldingsidentiteit, hoe makkelijker het wordt om je ZIJN te accepteren en daarmee je kwetsbaarheid te omarmen. Daardoor heb je niet zo veel moed nodig om je kwetsbaar op te stellen. Het wordt meer een kwestie van levensaandacht en verbindende aandacht gebruiken in plaats van focusaandacht. Bij jezelf zijn en in verbinding zijn, in plaats van in je hoofd zitten.